نگاهی به واقعه کربلا در اشعار مولانا

ایسنا/خراسان رضوی یک پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی گفت: کربلا و واقعه عاشورا یکی از موضوعات مورد توجه مولانا در سرودن اشعار و نگارش نثرهایش بوده‌ است.

عباس ساعی در نشستی از سلسله نشست‌های اینستاگرامی «من یار مهربانم» که عصر روز گذشته، ۲۲ مهر ماه، با حضور مجتبی ابوالقاسمی رهگذر و جواد حاجی‌زاده برگزار شد، اظهار کرد: اگر معنای عام شعر آیینی را در نظر بگیریم، شاید بتوانیم تمام آثار مولانا را جزو اشعار آیینی به حساب آوریم، همانگونه که خود مولانا نیز گفته‌ مثنوی چو قرآن مدل، هادی بعضی و بعضی را مضل.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تعداد ابیاتی از مولانا که به آیات قرآن و احادیث نبوی اشاره دارد یا صراحتا از آیات و احادیث در آن استفاده شده، بسیار چشمگیر است. لذا نمی‌توان قرآن و احادیث نبوی را از مثنوی و کلیات شمس گرفت. 

وی ادامه داد: اما اگر ادبیات آیینی را به طور خاص در نظر بگیریم، عمده اشعار و متونی که در خصوص دو اصل اصیل تشیع، یعنی عدل و امامت، سروده شده، منحصرا ادبیات دینی تلقی می‌شود. در این میان اصل امامت کمی پررنگ‌تر بیان می‌شود. به این معنی که عمده اشعاری که درمورد ائمه اطهار(ع) سروده شده‌، از آن به عنوان ادبیات آیینی تعبیر می‌شود. در میان این اشعار، شعرهایی که درباره کربلا و امام حسین(ع) سروده شده‌، به شکل برجسته‌تر و بارزتری نماینده ادبیات آیینی است. 

این استاد زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: بنابراین کربلا در آینه شعر مولانا در حقیقت عصاره ادبیات آیینی در شعر مولاناست. مولوی در تمام آثارش مانند غزلیات شمس، مثنوی، فیه‌مافیه و... به طور واضح و نمایانی به کربلا و به امام حسین(ع) توجه دارد و همواره به آن‌ها ابراز ارادت و عنایت ویژه‌ای می‌کند. به طوری که عاشورا و کربلا در ذهن او همواره مفهوم زنده و پویایی است. در واقع بخش بزرگی از ذهن مولانا را کربلا، عاشورا و سیدالشهدا (ع) پر کرده‌ است. 

ساعی خاطرنشان کرد: نام کربلا و آواز عاشورا صرفا محدود به آثار منظوم مولانا نیست بلکه در آثار منثور او نیز کربلا جلوه بسیار درخشانی دارد. به عنوان مثال در  کتاب «فیه‌مافیه» که شاگردان مولانا بیانات او را در آن کتاب نوشته‌اند، داستان مشهور وضو گرفتن امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در کودکی شرح داده شده‌ و عشق مولانا به امام حسین(ع) در شرح و بسط دادن این داستان دیده می‌شود. به علاوه در دفتر ششم مثنوی نیز داستان نسبتا پر و پیمانی در پیوند با عاشورا و کربلا وجود دارد.

وی افزود: بعضی از افرادی که با مثنوی و شعر مولانا آشنایی دارند، به دلیل برخی قضاوت‌های سطحی، موضع مولانا به کربلا را نمی‌پسندند اما با توجه به جهان‌بینی و نوع نگاه مولانا متوجه می‌شویم که آنچه را که دیگران به عنوان ایرادی از نگاه و دیدگاه مولانا مطرح می‌کنند، در واقع ایراد نبوده بلکه نگاهی مثبت است. 

این پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی تصریح کرد: مرگ در نگاه و جهان‌بینی مولانا، عروسی است زیرا با توجه به آیه «انا لله و انا الیه راجعون» انسان از دام تن و دنیا رها شده و به سمت خداوند می‌رود. در واقع مرگ، غصه و غم به همراه ندارد. همانطور که در حال حاضر نیز در قونیه، مرسوم و متداول است که در سالروز مرگ مولانا، مجلس سما برگزار کنند. کسانی که نسبت به مولانا نگاه و نگرش خوب و مثبتی ندارند، بر این سخن مولانا که بیان کرده‌ در زمان شهادت امام حسین(ع) گریه و زاری نکنید، ایراد گرفته‌اند.

ساعی اضافه کرد: در حالی که مولانا به طور مطلق این موضوع را بیان نکرده‌ و با این سخن در ابتدا افرادی که گران گوش، گران جان و کور هستند را زیر سوال می‌برد و در وهله دوم شهادت امام حسین(ع) را به دو بخش تقسیم می‌کند. یکی از آن‌ بخش‌ها مربوط به امام حسین(ع) است که حضرت زینب(س) در این خصوص فرمود من چیزی جز زیبایی نمی‌بینم اما بخش دیگر آن که در ارتباط با ما انسان‌هاست، تالم‌آور و رنج‌آور است زیرا ما از شمع فروزان حسین(ع) بی‌بهره شده‌ایم و گریه و زاری ما نیز در حقیقت برای خودمان است و این نکته‌ای است که مولانا بر آن تاکید کرده‌ است.

وی عنوان کرد: این که ادبیات را به بخش‌های مختلف ادبیات تعلیمی، ادبیات نمایشی، ادبیات غنایی و ادبیات حماسی تقسیم‌ کنیم، شاید در ادبیات ما قابل بحث نباشد. زمانی که صحبت از ادبیات آیینی می‌شود، مقصود ما از آیین، آیین و دین مقدس اسلام است. تمام شعرهایی که در مورد دین مقدس اسلام مربوط می‌شود، می‌تواند مجموعه ادبیات آیینی را تشکیل دهد. البته رسم و رسومات نشات گرفته از آموزه‌های دینی را نیز می‌توان جزو ادبیات دینی و آیینی قلمداد کرد. چنانچه بخواهیم ادبیات آیینی را زیرمجموعه یکی از پنج دسته ادبیات بپذیریم، به نظر من ادبیات آیینی زیرمجموعه ادبیات غنایی گنجانده می‌شود. 

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری مولانا امام حسين ع شعر آیینی ادبيات شعر مثنوی معنوی ادبیات آیینی امام حسین ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۶۳۳۹۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رویکرد جدید ارائه خدمات در شهرداری اصفهان/ تقویت خدمات‌دهی در ایام اربعین حسینی

معاون خدمات شهری شهردار کربلا با بیان اینکه شاهد رویکرد جدیدی از ارائه خدمات در شهرداری اصفهان از جمله سیستم زمان‌بندی حمل زباله هستیم، گفت: امیدواریم بتوانیم تجربیات موفق شهرداری اصفهان را به‌خوبی به شهردار کربلا انتقال دهیم.

علی یحیی‌عبد در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به سفر اخیر خود به شهر اصفهان اظهار کرد: با دعوت رسمی شهردار اصفهان به اصفهان آمدیم و در هفته فرهنگی اصفهان با جشنواره پوپک افتخار حضور در نصف جهان را داشتیم.

وی افزود: به دلیل اشتراکات بین شهرداری‌های اصفهان و کربلا و مردم این دو شهر، علاوه بر جشنواره‌ای که در آن حضور داشتیم، با شهردار اصفهان، معاون خدمات شهری شهردار و تیم استانداری دیدار داشتیم که تمام مباحث حول محور اربعین بود و امیدواریم بتوانیم بالاترین سطح انتقال تجربه را از سوی شهرداری اصفهان داشته باشیم.

معاون خدمات شهری شهردار کربلا با اشاره به دیدار با مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان، گفت: امیدواریم بتوانیم تجربیات موفق شهرداری اصفهان را به‌خوبی به شهردار کربلا انتقال دهیم؛ البته طبق توافق با شهرداری اصفهان مقرر شد در تأمین ماشین‌آلات تخصصی حمل پسماند، جاروی مکانیزه شست‌وشو و کیسه‌های زباله در ایام اربعین به شهرداری کربلا کمک شود.

یحیی‌عبد با بیان اینکه علاوه بر تأمین ماشین‌آلات تخصصی که از اصفهان وارد شهر کربلا می‌شود، برای تأمین نیروهای فنی نیز از شهرداری اصفهان کمک می‌خواهیم، تصریح کرد: طبق توافق طرفین، شهرداری اصفهان حدود دو تا سه هفته یعنی ۲۰ روز قبل از اربعین و سه روز بعد از اربعین به شهر کربلا خدمات‌دهی می‌کند.

وی با بیان اینکه احداث باغ‌های بانوان در سطح مناطق شهرداری اصفهان، باغ پرندگان با نگهداری گونه‌های مختلف پرندگان برای ما قابل توجه بود، ادامه داد: نمونه کوچک باغ پرندگان در شهر کربلا وجود دارد، اما در صدد گسترش آن هستیم؛ بعضی ارتباطات بین شهرداری اصفهان و کربلا ویژه است که در ایام اربعین سال‌های قبل نیز این همکاری را دیدیم.

معاون خدمات شهری شهردار کربلا با بیان اینکه مقرر شد در ایام اربعین مکانی در اختیار شهرداری اصفهان برای اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی و آموزش در شهر کربلا قرار داده شود، گفت: نصب بنرهای جمع‌آوری زباله در محل‌های پرتردد به زبان عربی از دیگر اقداماتی است که مقرر شد در اربعین حسینی انجام شود، البته خدمات شهرداری اصفهان در تمام حوزه‌ها در ایام اربعین قابل وصف نیست.

یحیی‌عبد با بیان اینکه شاهد رویکرد جدیدی از ارائه خدمات در شهرداری اصفهان از جمله سیستم زمان‌بندی حمل زباله هستیم، خاطرنشان کرد: مردم اصفهان فرهنگ بالایی دارند و به مهمان‌نوازی شهرت دارند.

کد خبر 751090